یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین دوران زندگی هر فرد دوران کودکی اوست و شخصیت آینده‌اش در همین دوران پایه‌گذاری می‌شود و ممکن است بر اثر کوچک‌ترین سهل‌انگاری در امر تعلیم و تربیت کودک، به شاکله شخصیت او آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد شود. بویژه دوران خردسالی کودک که بسیار حساس، مهم و باارزش است.

در همین دوران است که شخصیت اجتماعی و اخلاقی کودک شکل می‌گیرد و او در این دوران بسیار مهم بتدریج با صفات نیک و بد آشنا می‌شود و راه و روش آینده‌‌اش را مشخص می‌کند. او همچنین در این دوران خوبی و بدی، محبت و خشونت، انسان دوستی و دشمنی، سخاوت و بخل‌ورزی را می‌فهمد و می‌آموزد؛ بنابراین مهم‌ترین شیوه تربیت کودک، ارتباطی است که والدین با کودک‌شان برقرار می‌کنند و نیز توجهاتی است که به کودک دلبند‌شان دارند. از سوی دیگر هر کودکی با ویژگی و خوی و صفت خاصی پا به عرصه هستی می‌گذارد. برای نمونه بعضی از بچه‌ها سخاوتمند و خیرخواه هستند و به طور ذاتی دوست دارند به افراد نیازمند کمک کنند، ولی بعضی از بچه‌ها این خصلت را ندارند. این نکته مهم است که یک پدر و مادر آگاه و با تدبیر باید علت بخیل‌بودن کودک خویش را شناسایی و بموقع از این صفت ناپسند جلوگیری کنند و نهال انساندوستی و نیکوکاری را در نهاد فرزندشان پرورش دهند.

کودک، اعمال و رفتار پدر و مادرش را معیار خوبی و بدی قرار می‌دهد و از آنها الگوبرداری می‌کند. در واقع کودک به اعمال و رفتار آنها نگاه می‌کند نه به گفتارشان؛ بنابراین اگر می‌خواهید فرزندی مهربان، انساندوست، خوش‌اخلاق، نیکوکار و سخاوتمند داشته باشید، باید خودتان چنین باشید.

اگر می‌خواهید فرزندانی نیکوکار و باسخاوت داشته باشید، به نکات ذیل توجه کنید:

** بعضی وقت‌ها می‌توانید از اوضاع و احوال و نیز مشکلات افراد و کودکان نیازمند و بی‌بضاعت برای فرزندتان صحبت کنید و در صورت امکان از نزدیک به دیدن آنها بروید و همچنین به فرزند دلبندتان بگویید که آنها همه انسان هستند و خواهر و برادر ما و ما در برابر آنها مسئول هستیم و باید در حد توان خود به آنها کمک کنیم. آن وقت به مقدار توانایی خودتان و در حضور فرزندتان هدیه‌ای برای کودکان نیازمند تهیه کنید.

** می‌توانید یک قلک برای فرزندتان بخرید و به او پیشنهاد بدهید که هر روز مقداری از پول توجیبی‌هایش را در قلک بریزد. بعد از مدتی هم پول‌هایش را بیرون بیاورد و با نظارت شما در راه خیر و کمک به افراد نیازمند و بی‌بضاعت به مصرف برساند، البته این نکته مهم است که این کار به صورت دائم و همیشگی در آید، این‌گونه اثر بهتری خواهد داشت.

** بعضی وقت‌ها با فرزندتان میوه و شیرینی بخرید و به اتفاق هم به عیادت بیماران بروید. به او بگویید که عیادت از بیماران یک کار ارزشمند و اخلاقی است و بیماران از دیدن شما خوشحال می‌شوند.

** می‌توانید مقداری پول در اختیار فرزندتان قرار بدهید که به موسسه خیریه بپردازد یا به افراد نیازمند کمک کند.

** به فرزند کوچک‌تان پیشنهاد کنید یکی از اسباب‌بازی‌هایی را که دوست دارد به خواهر، برادر یا دوستانش ببخشد. آن وقت از او بپرسید چه احساسی دارد و او را مورد تشویق قرار بدهید و از کارش تعریف کنید. با این روش فرزندتان به بخشش و کمک‌کردن به دیگران عادت می‌کند و متوجه می‌شود که بخشش چه کار خوب و باارزشی است؛ البته این نکته حائز اهمیت است که ممکن است این کار ابتدا برای او سخت و دشوار باشد حتی ممکن است، قبول نکند. در این صورت شما باید با صبر و حوصله و به دور از اجبار این کار ارزشمند را به او آموزش بدهید.

**به فرزندتان پیشنهاد بدهید که گاهی اوقات دوستانش را به منزل دعوت و از آنها به نحو شایسته‌ای پذیرایی کند و به آنها احترام بگذارد.

**می‌توانید به او پیشنهاد کنید که خوراکی‌هایش را با اعضای خانواده یا دوستان و همبازی‌هایش بخورد. شما هم او را به خاطر انجام این کار تشویق و تمجید و از او تشکر و قدردانی کنید.

**می‌توانید با فرزندتان به مراکز خرید بروید و با توجه به سلیقه دختر یا پسرتان برای بچه‌های نیازمند و بی‌بضاعت هدیه بخرید.

** در پایان شما می‌توانید با این روش‌ها عواطف و احساسات فرزند دلبندتان را تحریک کنید و نهال سخاوت، انساندوستی، احسان و نیکوکاری را در وجودشان پرورش بدهید تا این صفات عالی بتدریج در وجود فرزندتان تقویت شود و به صورت یک عادت خوب و اخلاق پسندیده، ملکه گفتار و رفتارش شود.

بخش خانواده ایرانی تبیان